W uzależnieniu od substancji psychoaktywnych stosuje się nie tylko terapię. Ją bowiem można wykonać jedynie przy zgodzie osoby uzależnionej. Interwencja kryzysowa dotyczy więc sytuacji, w której do psychologa zgłasza się osoba bliska pijącej i chce skłonić ją do leczenia. W tym celu należy rozpoznać sytuację rodzinną i wypracować strategię działania, na co Pacjent może liczyć w Poradni Psychologicznej z Sercem w Opolu. Jak również na psychoterapię uzależnienia i współuzależnienia, gdyż prowadzący poradnię jest w tym względzie specjalistą.
W poradni zatem może być zarówno przeprowadzona interwencja kryzysowa – jej celem jest wyłącznie skłonienie Pacjenta do konsultacji, późniejsze leczenie osoby zgłaszanej, ale też udzielenie pomocy emocjonalnej osobie zgłaszającej problem.
Czemu interwencja w uzależnieniu jest trudna
Interwencja kryzysowa w przypadku uzależnienia jest trudna z kilku powodów dobrze znanych zgłaszającemu się członkowi rodziny:
- mechanizmy obronne – uzależnienie generuje specyficzne mechanizmy psychiczne, które mają za zadanie umniejszać skutki picia, a innymi słowy, osoba uzależniona jest przez samą siebie oszukiwana w ich zakresie; należą do nich: zaprzeczenie istniejącemu problemowi, minimalizowanie szkód związanych z piciem, fałszywe poczucie kontroli nad piciem, racjonalizowanie picia i wiele innych;
- powodzenie życiowe – szczególnie trudno skonfrontować osobę uzależnioną z problemem, gdy odniosła ona sukces w życiu; omnipotentne wówczas uczucia obezwładniają funkcjonowanie i stanowią kontrargument dla ewentualnej konfrontacji (czasem mówi się w takim wypadku o osobie uzależnionej wysokofunkcjonującej);
- wiek – liczba utrat życiowych jest prostoliniowo skorelowana z gotowością do przyjęcia konfrontacji z problemem alkoholowym; u osób młodych (szczególnie młodzieży) jest to z powyższych powodów często trudniejsze;
- cechy osobowości – komponent dessocjalny i histrioniczny prowadzą do uzależnień częściej niż w innych typach osobowości, co zawsze utrudnia konfrontację (cechy te u bliskich mogą być stwierdzone podczas konsultacji); niebagatelne znaczenie ma także przedchorobowy stopień wglądu;
- etap uzależnienia – w przypadku nieświadomości choroby przekonuje się osobę uzależnioną do leczenia najtrudniej; nieco łatwiej jest gdy posiada już historię terapii.
Powyższe nie wyczerpuje trudności jakie napotykamy przy działaniach zmierzających do uświadomienia problemu osobie bliskiej. Jest to przy tym wiedza specjalistyczna, której nie posiada Pacjent. Z tego powodu, poza sukcesem interwencji, wskazana jest wizyta by ją zdobyć, lepiej sobie dzięki niej radzić, zdystansować się do problemów.
Jakie metody mogą być zastosowane przez osobę bliską
W starszych podręcznikach wskazywano pewne działania, które miały skonfrontować osobę pijącą z całą mocą, z jaką mogła się z tym spotkać w domu. Jest to jednocześnie część interwencji podejmowanej w przypadku współuzależnienia. Zalecano następujące działania:
- zaprzestanie gotowania,
- podobnie zaprzestanie sprzątania (po osobie uzależnionej), prania jej, układania czegokolwiek i pomagania w czymkolwiek,
- pozostawienie osoby uzależnionej sobie samej,
- zajęcie się swoimi sprawami.
Może to budzić opór osoby bliskiej, jednak chodzi o przerwanie tzw. komfortowego picia i przede wszystkim konfrontację z jego skutkami. Uzależnienie prowadzi do abnegacji, utraty zainteresowania tym co codzienne, dawnymi zainteresowaniami, aż po higienę osobistą. Brak pomocy w codziennym życiu ma na celu pozwolenie osobie uzależnionej zauważenie tego wszystkiego. Jest to pierwszy krok, stosunkowo delikatny, w nakłonieniu do profesjonalnej konsultacji.
Istota interwencji kryzysowej w problemie alkoholowym
Istota interwencji kryzysowej w problemie alkoholowym polegać ma na – nakłonieniu osoby pijącej do wizyty u specjalisty. Może być ona zorganizowana jedynie w związku, w którym istnieje wzajemny szacunek, nawet przy zdecydowanym przez osobę pijącą oporze w stosunku do konsultacji. W takim wypadku należy stwierdzić jasno, że – ma się problemy, są one skojarzone z relacją i została umówiona wizyta u specjalisty, by owe problemy rozwiązać. I poprosić o pójście razem (wszystko to należy robić pod kontrolą psychologa).
Natomiast przy zgodzie, już na spotkaniu, powiedzieć o wszystkim partnerowi/ce przy prowadzącym spotkanie. Może to wywołać złość lub podobną reakcję, jednak w rzeczonych warunkach i przy istnieniu uczuć oraz szacunku w diadzie, może doprowadzić do oczekiwanego skutku. W poradni Psychologicznej z Sercem w Opolu posiadamy gotowość do takich działań.
Pomoc znajdą w poradni również osoby, które zauważają w sobie cechy współuzależnienia. Polega ono na nadmiernej, a czasem całkowitej, koncentracji na piciu partnera i walce z nałogiem. Postawę taką trzeba zmienić, bowiem jest ona również destrukcyjna.
Jarosław Stukan – psycholog terapeuta uzależnień w Opolu
